Trám mua về rửa nhiều lần nước cho đến khi nước rửa trong. Pha nước với tỷ lệ 3 sôi 1 lạnh rồi cho trám vào ngâm 20 phút, nhớ đậy vung. Nhiệt độ nước là bước quan trọng quyết định trám ngon hay không. Sau 10 phút kiểm tra xe trám đã mềm chút nào chưa, nếu trám vẫn cứng thì nhiệt nước của bạn sai rồi đó! Đoạn này là mình chịu không biết sữa nhứ nào. Có thể là bỏ trám ra rồi pha nước om lại. Sau 20 phút quả trám mềm, bở. Bạn cắt đôi quả trám và lấy hột ra. Ruột trám chia thành từng túi nhỏ vừa 1 bữa rồi để ngăn đá ăn dần. Hôm trước mình om còn có 1 số quả vẫn rắn hoặc hơi mềm 1 chút. Mình pha nước om lại, bỏ quên đến sáng sau mới tách hột thì ruột trám ám màu tím như hình 3. Gạo vo sạch rồi ngâm nước với 1/2 thìa cf muối từ 6-8 tiếng. Gạo ngâm xong trút ra rá, để ráo rồi cho vào chõ đồ xôi chín. Phi thơm củ hành, trút thịt vào xào săn rồi cho trám vào. Dầm trám cho nát rồi cho 2 thìa canh mắm, chút tiêu (nếu thích), xào cho thịt và trám ngấm gia vị. Xôi đồ chín, ngay khi còn nóng thì cho thịt trám ở bước (5) vào đảo đều. Lúc này xôi màu nâu đỏ chứ chưa lên màu tím sẫm. Sau đó cho xôi trở lại chõ và đồ lại lần 2 khoảng 5-7 phút. Lúc này xôi lên màu tím sẫm, dầu trám tươm ra xôi làm hạt xôi căng bóng. Bỏ xôi ra bát, rắc tiêu và hành phi ăn cùng nếu thích. Xôi trám nên ăn nóng nha, ăn nóng mới cảm nhận hết sự béo bùi của trám. Bảo sao những người trung du, vùng núi xa quê lại nhớ quả trám đến thế! Có lẽ từ đây, món này sẽ có trong thực đơn nhà mình mỗi khi đến mùa.