Ơi quê ta bánh đa bánh đúc, nơi thảo thơm đồng xanh trái ngọt, nơi tuổi thơ ta trải qua, đẹp như giấc mơ..."Mỗi khi nghe giai điệu bài hát lòng tôi lại thấy nao nao nhớ gia đình, nhớ mẹ, nhớ tuổi thơ với món bánh đúc lạc của bà, của mẹ. Món bánh đúc lạc trở thành món ăn truyền thống của quê hương Bắc Giang tôi mà ai lớn lên cũng biết, khách đến quê hương cũng biết đến món bánh đúc, người con quê hương Bắc Giang đi xa nhìn thấy món bánh đúc lạc lại nhớ về quê hương, nhớ về nơi ấy có những người yêu thương mà chẳng ai có thể quên. Ngày ấy gia đình tôi nghèo lắm, bố mẹ lao động vất vả cũng chỉ gọi là tạm đủ ăn thôi nên chúng tôi hầu như chẳng bao giờ biết đến các món ăn hiện đại như bây giờ. Tôi nhớ những ngày lễ hội hay ngày mưa gió không ra đồng được là bà và mẹ tôi lại làm món bánh đúc lạc. Bà sẽ ngâm gạo từ tối hôm trước đến sáng sớm hôm sau bố tôi phụ bà rửa chiếc cối đá để ở góc sân, bà bảo đây là chiếc cối từ đời cụ sinh ra bà để lại cho con gái trải qua mưa gió, thời gian chiếc cối vẫn đẹp và càng ngày càng sáng bóng do được dùng nhiều. Bà cầm bát múc gạo đổ vào cối xay, mỗi lần quay bà dùng tay gạt chút gạo xuống miệng cối và thêm chút nước, tôi ngồi ngoài lăng xăng phụ bà thêm nước. Ở cửa bếp chị gái tôi ngồi bóc lạc, những củ lạc ta nhỏ xíu nhưng mẩy căng thật ngon, mẹ ra sau vườn lấy những bó củi khô mang vào bếp để nhóm bếp, bố đang hòa nước vôi trong và chặt cây tre để vót đũa cả cho mẹ và bà quấy bánh đúc...Mỗi người một việc thật rôm rả và vui, ai cũng háo hức chuẩn bị món bánh đúc. Bột gạo sau khi được bà thêm mỡ lợn, nước vôi trong, lạc đã luộc chín vào một chiếc xoong gang to thì bắt đầu cho lên bếp lửa đun. Bà bảo lúc nào cũng phải quấy đều tay thì bánh có độ dẻo, quánh lại mới ngon. Lúc bột chưa sôi thì bà quấy đến khi bột sôi bắt đầu đặc lại thì phải mẹ quấy phụ vì tay bà yếu. Để có món bánh đúc ngon thời gian quấy bột cũng rất lâu, tôi nhớ mỗi lần làm bánh đúc lúc nào cũng phải hết 2 bó củi to của mẹ. Thích nhất là lúc bánh chín, bố tôi rửa sẵn 1 cái nia to, cái nia này làm bằng tre, lứa để dần sàng gạo, đỗ, ngô mà quê tôi nhà nào cũng phải có vài cái. Lá chuối tươi được rửa sạch và đặt lên nia, lá chuối được quết một lớp mỡ lợn để bánh không bị dính. Khâu đổ bánh đúc ra nia là thích nhất, bố tôi nhắc xoong đổ ra nia, mẹ nghiêng cái nia sao cho bánh đúc được trải đều hết mặt nia với độ mỏng vừa phải. Trong khi chờ bánh nguội mẹ tôi làm nước chấm, món bánh đúc có thể chấm tương hoặc nước mắm tùy khẩu vị. Lúc nào mẹ cũng chuẩn bị 1 bát tương bần do bà làm để ở chum ngoài giếng, 1 bát nước mắm thêm chút tỏi, ớt, chanh thơm lừng. Khi mẹ chuẩn bị xong nước chấm là bánh cũng nguội hơn, bà dùng con dao nhỏ cắt thành từng miếng vừa ăn, cả nhà cùng quây quần quanh nia bánh dùng tay cầm miếng bánh đúc dẻo dai chấm với nước chấm đưa lên miệng ăn để cảm nhận vị mềm mịn hòa quyện cùng vị thơm ngon, bùi bùi hạt lạc bở tan trong miệng và phảng phất mùi thơm ngát đặc trưng của nước mắm ớt tỏi tạo sự tròn vị cho món bánh đúc mộc mạc, thân thương. Giờ đây khi bà đã đi xa, tôi chẳng thể được ăn món bánh đúc của bà, chẳng còn được xem bà xay gạo làm bánh nữa, tất cả chỉ còn lại trong ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ. Mỗi khi cuối tuần chị em tôi được nghỉ về thăm bố mẹ thì mẹ lại làm bánh đúc lạc, tôi và các con đều lăng xăng mỗi người một việc cùng bố mẹ chuẩn bị. Món nước chấm tôi phụ trách pha, ngoài món tương bần thì tôi pha nước mắm chanh ớt tỏi bằng nước mắm Maggi, hoặc dùng nước tương thêm chút tỏi ớt là đã có bát nước chấm thơm ngon, phù hợp với tất cả mọi người ai ăn cũng thấy vừa miệng, bố tôi bảo nhìn bát nước chấm tôi pha đã biết là ngon rồi hihi. Trước khi cả nhà ăn bố đặt lên bàn thờ 1 đĩa bánh đúc, đốt nén hương mời bà về ăn cùng con cháu. Món bánh đúc lạc không phải là món sơn hào hải vị, chỉ là món ăn dân dã bình thường quê hương tôi nhưng với tôi đó là món ăn gia đình, món ăn tinh thần mà đi bất cứ đâu tôi cũng không thể tìm được.